Công Ty Có Quyền Giam Lương Khi Nhân Viên Nghỉ Việc Chưa Bàn Giao?

Thông thường, trước khi nghỉ việc thì bạn phải bàn giao công việc, đây hầu như là quy luật ngầm, áp dụng khi bạn làm việc tại bất kỳ công ty nào. Tuy nhiên, nếu chưa được nói ra rõ ràng ngay từ đầu, thì khi đụng chuyện có thể sẽ dẫn tới những mâu thuẫn, xích mích giữa công ty và nhân viên. Trên thực tế, đã xảy ra không ít trường hợp người lao động nghỉ làm nhưng chưa chịu bàn giao/hoặc bàn giao công việc không đầy đủ, nên công ty quyết định giam lương, nhất quyết không thanh toán lương cho tới khi họ nhận đủ bàn giao. Điều đó có đúng không, công ty có quyền làm như vậy không?

>> Khi nghỉ làm, có quyền xoá hết các file dữ liệu công việc không?

Các dữ liệu công việc là tài sản chung của công ty

Đầu tiên, khi đi làm ở bất kỳ công ty nào, bạn cần nhận thức rõ rằng các dữ liệu/file/tài liệu công việc đều là tài sản chung của công ty, chứ không phải của riêng bạn hay bất kỳ cá nhân nào khác. Tức là bạn chỉ được phép sử dụng các tài liệu, dữ liệu ấy cho các mục đích liên quan tới công việc, nhằm mang lại hiệu suất công việc tốt nhất, chứ không được tận dụng cho các mục đích cá nhân, và càng không được để lộ dữ liệu cho bên thứ 3, nhất là các công ty đối thủ, cạnh tranh trực tiếp cùng ngành nghề kinh doanh với công ty mình đang làm. Tài sản dữ liệu này bao gồm toàn bộ các file bạn nhận được khi mới bắt đầu công việc, và cả những tài liệu do chính bạn tự biên soạn/tạo ra trong quá trình làm việc ở công ty.

Tức là nếu bạn có kế hoạch riêng, phải tạm dừng hoặc kết thúc công việc, thì cần phải bàn giao lại đầy đủ các file dữ liệu, tài liệu này, và hướng dẫn cho người nhận bàn giao nắm rõ cách sử dụng chúng, kể cả những chất xám/tài liệu do chính bạn xây dựng trong quá trình làm việc tại công ty. Điều này đã khiến một số người lao động cảm thấy thắc mắc rằng, đã là chất xám của mình thì tại sao phải bàn giao lại cho người khác? Chúng ta sẽ làm rõ vấn đề này trong phần tiếp theo!

Chất xám sau khi được trả lương sẽ thuộc sở hữu của công ty

Khi đi làm, bạn sẽ là người bán chất xám, bán sức lao động, còn công ty sẽ là đơn vị trả lương, trả tiền để mua chất xám và sức lao động của bạn. Chính vì thế, bạn cần hiểu rõ rằng chất xám sau khi được trả lương sẽ thuộc sở hữu của công ty, sẽ trở thành tài sản chung của công ty, chứ không còn là tài sản cá nhân của bạn nữa. Khi bạn nhận lương hàng tháng, thì đồng nghĩa với việc công ty đã hoàn tất nghĩa vụ trả tiền sòng phẳng để mua lại sức lao động, mua lại chất xám của bạn.

Công ty không trả lương thiếu, không nợ lương, thì mặc nhiên những chất xám, thành quả và giá trị mà bạn tạo ra trong quá trình làm việc sẽ đều thuộc sở hữu của công ty, và khi nghỉ làm, bạn cần phải nghiêm túc bàn giao lại đầy đủ toàn bộ những file dữ liệu, tài liệu liên quan tới công việc trước khi xoá hết, bao gồm luôn các chất xám đã tạo ra khi làm việc tại công ty. Đồng thời, bạn cũng có trách nhiệm giải thích, hướng dẫn cho người nhận bàn giao biết cách sử dụng chúng.

>> HR trừ lương, không tính lương khi quên chấm công có ác quá không?

Nghỉ làm chưa bàn giao công việc là hành vi thiếu trách nhiệm

Khi đi làm, bạn cần phải đề cao phong thái làm việc chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm với công việc. Bên cạnh việc tập trung, nỗ lực, cố gắng hoàn thành những việc được giao một cách chỉn chu, đảm bảo chất lượng, đúng deadline, thì bạn cũng cần đảm bảo rằng mình chuyên nghiệp và có trách nhiệm với công việc cả khi mình đang chuẩn bị nghỉ làm. Tức là trước khi nghỉ làm, bạn cần nghiêm túc bàn giao đầy đủ công việc, các file dữ liệu, tài liệu liên quan đến công việc, và hướng dẫn cho người nhận bàn giao nắm rõ toàn bộ công việc mà bạn đã/đang đảm nhiệm trong suốt thời gian qua. Đây hầu như là quy luật ngầm hiển nhiên, là nhiệm vụ đương nhiên bạn phải làm trước khi nghỉ việc ở bất kỳ công ty nào.

Tuy nhiên, trong thực tế vẫn có một số nhân viên thiếu nghiêm túc, thiếu trách nhiệm, chưa hoàn thành nghĩa vụ bàn giao công việc trước khi nghỉ làm, thậm chí có người còn thẳng tay xoá hết sạch toàn bộ file dữ liệu khi chưa bàn giao. Hành vi này đã khiến các công ty cực kỳ bức xúc, thậm chí một số công ty còn quy định thẳng thừng rằng sẽ giam lương khi nhân viên nghỉ việc mà chưa bàn giao xong công việc. Vậy liệu công ty có quyền đưa ra quy định và thực hiện hành vi giam lương khi nhân viên nghỉ làm mà chưa bàn giao công việc không?

Công ty có quyền giam lương khi nhân viên nghỉ việc chưa bàn giao?

Các file dữ liệu, tài liệu công việc là tài sản cực kỳ quý giá của công ty. Công ty đã tốn rất nhiều ngân sách để trả lương cho nhân viên nhằm thu thập chất xám, mở rộng các tài liệu, dữ liệu, thông tin quan trọng liên quan tới công việc, nhằm giúp hoạt động kinh doanh trở nên thuận lợi và quy trình làm việc trở nên bài bản hơn. Chính vì thế, chẳng công ty nào mong muốn rằng tài sản trí tuệ, file dữ liệu công việc do mình sở hữu tự dưng lại bị thất lạc, bị xoá hết sạch, không bàn giao đầy đủ khi nhân viên cũ nghỉ làm. Còn xét về trường hợp công ty có quyền giam lương khi nhân viên nghỉ việc chưa bàn giao không, thì câu trả lời còn tuỳ thuộc xem trước đó đôi bên có thoả thuận đồng ý với điều này chưa?

Cụ thể hơn, khi ký kết hợp đồng lao động với công ty, thì điều khoản hợp đồng có quý định về vấn đề đó chưa? Nếu có quy định và bạn đồng ý ký tên vào hợp đồng, thì mặc nhiên bạn cũng đồng ý với quy định đó và công ty có quyền áp dụng  giam lương trong tương lai, khi bạn nghỉ việc nhưng chưa bàn giao xong công việc. Còn nếu bạn thấy có quy định đó, nhưng không đồng ý, thì bạn nên thoả thuận, đàm phán lại với công ty để điều chỉnh lại sao cho phù hợp trước khi đặt bút ký hợp đồng. Ngược lại, nếu trong hợp đồng lao động ban đầu không quy định cụ thể về điều này, trong nội quy lao động của công ty cũng không đề cập đến, mà chỉ do HR bên phòng nhân sự nói miệng/hoặc nhắn tin riêng với bạn, thì nó sẽ không có giá trị pháp lý, công ty không có quyền giam lương khi nhân viên nghỉ việc chưa bàn giao.

>> Bàn giao công việc trước khi nghỉ việc – Bàn giao những gì?

Làm rõ việc giam lương khi chưa bàn giao để tránh mâu thuẫn sau này

Để tránh trường hợp xảy ra tranh chấp, bất đồng quan điểm và đẩy lên thành những mâu thuẫn, xích mích không đáng có khi bạn nghỉ làm trong tương lai, khiến bạn nghỉ việc trong trạng thái bất mãn, đường ai nấy đi, không nhìn mặt nhau với công ty/với những đồng nghiệp cũ, sếp cũ, thì tốt nhất là bạn và công ty nên làm rõ điều này ngay từ đầu, ngay từ khi nhận việc, từ trước khi ký kết hợp đồng lao động.

Tức là nếu thấy quy định công ty đang mập mờ, chưa làm rõ, trong hợp đồng lao động cũng không thấy điều khoản nào liên quan, mà khi bạn vào công ty nhận việc cũng không thấy người cũ bàn giao lại gì, hoặc bàn giao nhưng chưa đầy đủ, thì bạn cần nhanh chóng hẹn gặp riêng HR hoặc quản lý trực tiếp để trao đổi, làm rõ các quy định liên quan tới bàn giao công việc, xem có quy định về giam lương không. Từ đó, bạn cũng sẽ hiểu rõ hơn về quy trình bàn giao công việc ở công ty, biết rằng công ty có quy định giam lương nếu nhân viên nghỉ việc chưa bàn giao không, và lúc đó bạn cũng có quyền thảo luận, đàm phán thẳng thắng từ đầu để thống nhất quan điểm, tránh để phát sinh mâu thuẫn sau này.

Bài viết này đã giúp bạn làm rõ vấn đề rằng công ty có quyền giam lương khi nhân viên nghỉ việc chưa bàn giao không? Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích với bạn!

>> Bí quyết giao tiếp giúp bạn phối hợp tốt khi teamwork với đồng nghiệp

Hỏi đáp nhanh